Obiekcja 14: Papież Honoriusz po swojej śmierci został potępiony za herezję przez sobór powszechny, a jednak Kościół nie uważa, że przestał on być papieżem, mimo że był on oskarżany o herezję za swego panowania.

Odpowiedź: Jak już widzieliśmy, jest to dogmatyczny fakt, że heretyk nie może być papieżem, ponieważ jest to nieomylnie określony dogmat, że heretyk nie jest członkiem Kościoła katolickiego.

Papież Eugeniusz IV, Sobór Florencki, 1441, ex cathedra: „[Święty Kościół Rzymski] Mocno wierzy, wyznaje i głosi: że nikt z tych, co są poza Kościołem katolickim, nie tylko poganie, ale i Żydzi, heretycy i schizmatycy …”[1]

Sprawa papieża Honoriusza nie dowodzi, że heretykiem może być papieżem. Potępiając papieża Honoriusza jako heretyka, po jego śmierci, Sobór Konstantynopolitański III nie złożył oświadczenia - ani Kościół nigdy tego nie zrobił - że pozostał on papieżem aż do śmierci.

Sobór Konstantynopolitański III, Wykład Wiary, 680-681: „Jednakże wynalazca zła od samego początku nie zaprzestaje ataków. Znalazłszy wspólnika w wężu, za jego pośrednictwem wprowadził niegdyś truciznę śmierci do natury ludzkiej. Tak samo i teraz znalazł odpowiednie narzędzia do wykonywania jego własnych zamysłów. Mamy na myśli Teodora … Sergiusza, Pyrrusa, Pawła oraz Piotra … a także Honoriusza, papieża starożytnego Rzymu, Cyrusa … Makarego … nie zaprzestał urządzać w całym Kościele zasadzek wprowadzania w błąd poprzez stosowanie nowych określeń i rozsiewanie pośród prawowiernego ludu herezji - o jednej woli i jednym działaniu …”[2]

Kościół nie odniósł się do kwestii, czy Honoriusz stracił urząd papieski po popadnięciu w herezję; po prostu go potępił. (Honoriusz był również potępiony przez Sobór Konstantynopolitański IV oraz Sobór Nicejski II). Ponieważ Honoriusz był ważnie wybrany papieżem (dlatego jest wymieniany na liście prawdziwych papieży), jeśli stałby się prawdziwym heretykiem podczas swego panowania, wówczas utraciłby urząd papieski; ponieważ, jak przyznają nawet niesedewakantyści, którzy wysuwają ten argument, „heretycy nie są katolikami, a niekatolicy nie mogą być papieżami”.

Papież Honoriusz nie żył od ponad 40 lat, kiedy został potępiony przez Sobór Konstantynopolitański III. Honoriusz nie wydał żadnego dogmatycznego dekretu i „panował” przez tylko trzy i pół roku po incydencie z herezją. Dlatego pytanie o to, czy pozostał papieżem i rządził Kościołem powszechnym przez ostatnie trzy i pół roku jego trzynastoletniego pontyfikatu, nie było wówczas szczególnie istotne dla wiernych w tamtym czasie.

Dlatego jest całkowicie zrozumiałe, że Kościół nie wydał żadnego oświadczenia wskazującego, że Honoriusz utracił swój urząd, ponieważ ta sprawa na nic nie miała wpływu w tym czasie, a wymagałaby wielkiej debaty teologicznej i otwarcia puszki Pandory, której nie było potrzeby otwierać.

Co więcej, nadal pozostaje pewne zamieszanie wśród ludzi (w tym wśród następców Honoriusza) w kwestii tego, czy papież Honoriusz był heretykiem, czy tylko winnym, że nie stłumił herezji, czy też został on zupełnie źle zrozumiany, jak podaje The Catholic Encyclopedia z 1907 roku. Niektórzy uczeni, którzy nawet szczegółowo przestudiowali to zagadnienie, nie są przekonani co do tego, że Honoriusz został potępiony jako prawdziwy heretyk przez Sobór Konstantynopolitański III. Ich argumentacja opiera się na fakcie, że papież św. Agaton, który żył podczas soboru, zmarł, zanim on się skończył. Ponieważ dekrety soborowe posiadają autorytet, który jest im nadany w zatwierdzeniu przez papieża, uczeni twierdzą, że papież św. Leon II, papież, który faktycznie zatwierdził sobór, jedynie zatwierdził potępienie Honoriusza w tym sensie, że nie udało mu się stłumić herezji, a zatem pozwolił, aby wiara została skażona. Ten zamęt z pewnością tłumaczy, dlaczego widzimy św. Franciszka Salezego mówiącego to co mówi o Honoriuszu (patrz poniżej).

Aby jeszcze bardziej odróżnić przypadek Honoriusza od antypapieża Soboru Watykańskiego II, należy podkreślić, że upadek Honoriusza był niemal zupełnie nieznany podczas jego panowania i przez cztery lata po jego panowaniu. Dwa listy Honoriusza, które podobno faworyzowały herezję monoteletyzmu (napisane w roku 634), zawierały listy do Sergiusza, patriarchy Konstantynopola. Listy te były wówczas nie tylko całkowicie nieznane, ale również źle zrozumiane przez papieża, który panował tuż po Honoriuszu.

Na przykład papież Jan IV (640-643), który był drugim papieżem po papieżu Honoriuszu, bronił Honoriusza przed wszelkimi zarzutami o herezję. Papież Jan IV był przekonany, że Honoriusz nie uczył herezji monoteletyzmu (że Chrystus ma tylko jedną wolę), ale że Honoriusz podkreślił tylko, że nasz Pan nie ma dwóch sprzecznych woli.

Papież Jan IV, „Dominus qui dixit” do cesarza Konstancjuszowi, odnosząc się do papieża Honoriusza, 641: „ … Tak więc, mój wspomniany wyżej poprzednik [Honoriusz] powiedział, odnosząc się do tajemnicy wcielenia Chrystusa, że nie ma w Nim, jak w nas grzesznikach, sprzecznych woli ducha i ciała; a niektórzy przekształcając to na własne znaczenia, myśleli, że nauczał on o jednej woli Jego boskości i człowieczeństwa, co jest całkowicie sprzeczne z prawdą.”[3]

Mając na uwadze te fakty, można zauważyć: 1) przypadek papieża Honoriusza nie dowodzi, że heretycy mogą być papieżami, ponieważ Kościół nigdy nie określił, że pozostał on papieżem po swoim upadku; i 2) fakty dotyczące sprawy papieża Honoriusza są drastycznie odmienne od przypadku antypapieży Soboru Watykańskiego II, ponieważ dwa listy Honoriusza zawierające herezję były prawie zupełnie nieznane w tamtym czasie i zostały nawet źle zrozumiane przez papieża, który nastąpił po nim. Porównanie dwóch listów papieża Honoriusza z działaniami i oświadczeniami heretyków Pawła VI, Jana Pawła II i Benedykta XVI, jest jak porównywanie ziarnka piasku do wybrzeża morza.

Na koniec, jeśli chcesz uzyskać dalsze potwierdzenie, że heretycy ipso facto przestają być papieżami, a przypadek papieża Honoriusza nie dowodzi, że jest inaczej, nie musisz wierzyć nam na słowo.

Św. Franciszek Salezy (XVII wiek), doktor Kościoła, Kontrowersje, str. 305-306: „Dlatego nie mówimy, że papież nie może mylić się w swoich prywatnych opiniach, jak mylił się Jan XXII; lub być zupełnie heretykiem, jakim być może Honoriusz był. Otóż, gdy on [papież] jest jawnie heretykiem, traci ipso facto swą godność i odpada od Kościoła …”[4]

W tym samym paragrafie, w którym św. Franciszek Salezy (doktor Kościoła) wspomina papieża Honoriusza, jednoznacznie stwierdza, że papież, który stałby się heretykiem, przestałby być papieżem. Św. Franciszek Salezy nie był pewien, czy papież Honoriusz był heretykiem, czy tylko nie stłumił herezji; ale, cokolwiek by to nie było, św. Franciszek wiedział, że sprawa Honoriusza nie umniejszyła prawdy, że heretycy nie mogą być papieżami.

Św. Robert Bellarmin oraz św. Alfons byli również zaznajomieni z przypadkiem papieża Honoriusza. Jego przypadek nie powstrzymał ich od zadeklarowania bez wahania:

Św. Robert Bellarmin (1610), doktor Kościoła: „Papież, będący jawnym heretykiem automatycznie (per se) przestaje być papieżem i głową Kościoła, jako że natychmiast przestaje być chrześcijaninem oraz członkiem Kościoła. Z tego powodu może być on sądzony i ukarany przez Kościół. Jest to zgodne z nauką wszystkich Ojców [Kościoła], którzy nauczali, że jawni heretycy natychmiast tracą wszelką jurysdykcję.”

Św. Alfons Liguori (1787), doktor Kościoła: „Jeśliby kiedykolwiek papież, jako osoba prywatna, miał popaść w herezję, to natychmiast utraciłby on Pontyfikat.”[5]

Mając na uwadze te fakty, widzimy, że argument Honoriusza niczego nie dowodzi na korzyść niesedewakantystów; ale raczej przypomina to nam o doktorach Kościoła, którzy, odwołując się do jego przypadku, jednocześnie deklarowali, że heretycy nie mogą być papieżami.

Odpowiedzi na najbardziej powszechne obiekcje wobec sedewakantyzmu

Przypisy:

[1] Decrees of the Ecumenical Councils, Vol. 1, p. 578; Denzinger 714.

[2] Decrees of the Ecumenical Councils, Vol. 1, pp. 125-126.

[3] Denzinger 253.

[4] St. Francis De Sales, The Catholic Controversy, pp. 305-306.

[5] Oeuvres Complètes, 9:232.